Edward de Bono heeft zes verschillende denkhoeden ontworpen waarmee je op verschillende manieren naar situaties kunt kijken. Het ene moment zijn je reacties op basis van emoties en gevoel gebaseerd en het andere moment onderbouw je jouw mening met behulp van feiten, cijfers en informatiebronnen. De hoeden bieden je de mogelijkheid om te denken in een ander denkpatroon. Tijdens het college over de hoeden werd de volgende omschrijving gegeven: De zes denkhoeden van de Bono zijn een hulpmiddel bij creatief denken en problemen oplossen. (Lammerts, 2014)
Informatief: feiten, cijfers, informatie verzamelen zonder interpretatie.
Emoties, gebruik van intuïtie, meer een gevoelsoordeel dan beargumenteerde rechtvaardiging.
Kritisch, focust op zwakke plekken en risico’s, het onderkennen van de gevaren.
Optimistisch, positief denken, voordelen opsommen, dus een poging tot rechtvaardiging.
Creatieve kijk: associatief, lateraal denken, nieuwe mogelijkheden zien.
Controlerende kijk, samenvatten, analyseren, filteren en beslissen.
Onze casus was: “Is een tatoeage en het vinden van een representatieve baan een probleem?” Hiervoor kregen we de opdracht om met tien studenten een discussie aan te gaan waarin je het standpunt aanneemt wat bij de kleur van jouw hoed past. Mijn rol daarin was het gebruik van intuïtie, oordelen op gevoel en bijkomende emoties ofwel de rode hoed. Tijdens de discussie merkte ik dat het best lastig is om objectief en in jouw rol te blijven. Je wilt al snel vertellen over wat jij zelf vindt of weet doordat anderen, zoals de witte hoed, met feiten komen. Volgens Bono (2004) zit de kracht in een combinatie van alle hoeden samen. Wanneer je een standpunt aanneemt word je door reacties gestimuleerd om je eigen denken te versterken.
Binnen mijn stage klas maken ze gebruik van hetzelfde principe maar dan met brillen. Er zijn zes verschillende kleuren brillen en de leerlingen krijgen deze op tijdens het kijken naar het Jeugdjournaal. Na afloop van het journaal geven zij commentaar op de aflevering kijkende door de bril die zij gekregen hebben.
Volgens Bono dekken de hoeden alle manieren van denken af, de voordelen hiervan zijn:
- het denken wordt vereenvoudigd door de denker in staat te stellen zich met één ding tegelijk bezig te houden;
- het dragen van de hoed maakt het mensen mogelijk dingen te zeggen die ze anders nooit kunnen zeggen of denken;
- het vergemakkelijkt de overschakeling van de ene naar de andere manier van denken.
Leerlingen hebben tijdens het kijken van deze aflevering de mogelijkheid zich op één aspect te focussen en hier daarna op een open manier over te spreken zonder dat ze hier normaal gesproken over zouden beginnen.
Om nog wat meer te weten te komen over de hoeden van de Bono zou ik graag een keer in een klas komen kijken die aan het werk zijn met deze werkvorm. Gebruik jij dit in jouw onderwijs? Ik ben benieuwd naar de ervaringen en tips en tops.
Literatuur:
Lammerts, A. (2014) College over de hoeden van de bono.
Bono, d. E. (2004). Zes waarde-insignes. Amsterdam: Business Contact.